سلامت کودکان: استرس احساسی است که انسان‌ها در مقاطع گوناگون زندگی، از بدو تولد تا پایان حیات، با آن دست و پنجه نرم می‌کنند و در سطوح و درجه‌های گوناگون آن را تجربه می‌نمایند؛ زیرا انسان همواره در حال روبه‌رو شدن با محیط‌ها و شرایط جدید و متنوع است.
به گزارش ایسنا، بزرگسالان بر این باورند که کودکان دنیای آرام و بدون اضطرابی دارند، حال آن که کودکان حتی بیش از بزرگسالان استرس را تجربه می‌کنند.
استرس در کودکان:
با تغییر گروه سنی کودکان سطح و نوع استرس آن‌ها نیز تغییر می‌کند. کودکان نوپا هنگام جدایی از والدین یا هنگام تنهایی استرس را تجربه می‌کنند و به آن واکنش نشان می‌دهند.
اما هرچه بزرگ‌تر می‌شوند و به سن مدرسه نزدیک‌تر، استرس محیط‌های تحصیلی بیشتر بر آنان غلبه می‌کند. در این زمان، آن‌ها استرسی را تجربه می‌کنند که از سوی مدرسه، والدین، معلمان و هم‌کلاسی‌های‌شان به آنان تحمیل می‌شود.
تغییرات مهم زندگی نیز از عوامل مهم استرس‌زا برای کودکان است؛ عواملی همچون تغییر مکان زندگی یا محل تحصیل، طلاق والدین و...
بدرفتاری‌های فیزیکی یا عاطفی، بیماری یا مرگ اطرافیان نیز از عوامل استرس‌زا برای کودکان است.
عوامل و منابع متعددی در طول زندگی وجود دارد که همواره کودکان را با تجربه‌ی استرس تهدید می‌کنند.
در این بین، والدین در تشخیص نشانه‌ها و علائم استرس در کودکان و کمک به کنترل و درمان آن نقشی به‌سزایی دارند. اما علائم و نشانه‌های استرس در کودکان چیست؟
علائم و نشانه‌های استرس:
این نشانه‌ها می‌توانند نشانه‌های عاطفی یا فیزیکی باشند.
از نشانه‌های فیزیکی می‌توان به سردرد، دل‌درد، مشکلات خواب مانند بی‌خوابی یا شب‌ادراری و اختلالات گوارشی اشاره کرد؛ علاوه بر این، نشان دادن واکنش‌های غیرمعمولی همچون گریه کردن، جیغ کشیدن در قبال مشکلات بی‌اهمیت، از نشانه‌های بروز استرس است.
از نشانه‌های عاطفی و رفتاری نیز می‌توان به کاهش تمرکز و عملکرد تحصیلی، ناآرامی مداوم و... اشاره کرد.
بی‌شک، این حد از استرسِ منفی در روند رشد ذهنی و فیزیکی کودکان تداخل ایجاد خواهد کرد و گاه تأثیراتی جبران‌ناپذیر در زندگی کودک بر جای می‌گذارد.
بارزترین تأثیر استرس بر کودکان چیست؟
تأثیر استرس در کودکان:
استرس تأثیراتی فیزیکی بر کودکان بر جای می‌گذارد؛ تأثیراتی همچون ابتلا به چاقی، بیماری‌های قلبی، دیابت یا حتی اُفت سیستم دفاعی بدن و...
همچنین باعث اختلالات گوناگون ذهنی مانند اضطراب، کژپنداری، افسردگی و... می‌شود. این روند در زندگی آینده‌ی کودک تأثیر می‌گذارد و باعث مشکلات متعددی خواهد شد. اما والدین باید بدانند که خوشبختانه، راهکارهایی برای مقابله با استرس وجود دارد و نقش آن‌ها برای کمک به فرزندان، در این راه بسیار مهم و چشمگیر است.
والدین با آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان و با به‌کارگیری راهکارهایی ساده می‌توانند به کودک کمک کنند بر استرس خود غلبه کنند؛ راهکاری همچون وقت گذاشتن برای کودک و صحبت کردن درباره‌ی مسائل گوناگون با او (به‌ویژه آنچه موجب استرس در وی شده است)، بازی کردن با کودک، داشتن رابطه‌ی قوی با او، مدیریت خواب کودک، تشویق وی به داشتن برنامه‌ی ورزشی منظم، ثبت‌نام کودک در کلاس‌های موسیقی و...
چنانچه والدین در این راه موفق نشوند و نتوانند به‌تنهایی به کودکان خود کمک کنند، بهتر است از متخصصان کمک بگیرند. بدین ترتیب، ابزارهای بهتری برای کمک و درمان کودکان در اختیار آنان قرار خواهد گرفت.
در عین حال، هرگز نباید قدرت «کتاب خواندن» را در مسیر درمان و غلبه بر استرس نادیده گرفت؛ زیرا بر اساس مطالعات، خواندن کتاب نقشی به‌سزا در کاهش استرس کودکان دارد. خواندن کتاب، حتی برای چند دقیقه در روز و مخصوصاً با صدای بلند، به‌طرزی چشمگیر، در کاهش استرس و رهایی از آن مؤثر است.
خواندن کتاب بسیار مهم‌تر و مفیدتر از به‌کارگیری راهکارهای دیگر همچون «بازی کردن» یا «پیاده‌روی» است.
باید به این نکته توجه کنیم که در دنیای مدرن و هوشمند کنونی، کودکان ترجیح می‌دهند به‌جای کتاب خواندن، خود را با بازی‌های کامپیوتری، گوشی‌های هوشمند یا نرم‌افزارهایی همچون یوتیوب سرگرم کنند؛ بنابراین باید تلاش کنیم که «کتاب خواندن» به عملی جذاب و لذت‌بخش تبدیل شود و از طریق راهکارهای گوناگون کودکان را به خواندن کتاب تشویق کنیم.
برای مثال، در خانه می‌توانید محیطی راحت و جذاب برای مطالعه ایجاد کنید؛ محیطی با صندلی‌های راحت، تزئینات بامزه و کتاب‌های متنوع و بسیار. همچنین برای رفتن به کتابخانه‌های محلی می‌توانید برنامه‌ای منظم و مداوم با کودک خود داشته باشید.
والدین در برنامه‌ی روزانه‌شان باید زمان و فضای کافی و مناسب برای خواندن کتاب در نظر بگیرند. بدین ترتیب می‌توانند در کنار کودک، به خواندن کتاب‌های مورد علاقه‌ی خود بپردازند.
بهتر است عادت مطالعه‌ی کتاب از همان سال‌های نخستین کودکی شروع شود. از ابتدای تولد نوزاد می‌توانید با خواندن کتاب‌های ۰ تا ۱ سال عادت به کتابخوانی را در کودکان ایجاد کنید.
پس زمان آن رسیده تا کتاب‌های مورد علاقه‌ی کودکان‌تان را انتخاب کنید و در کنار یکدیگر شروع به خواندن کنید؛ زیرا کتاب خواندن، اضطراب و استرس را از کودکان دور می‌کند و به آن‌ها آرامش می‌دهد. پس چه بهتر است که لذت خواندن کتاب را کنار کودکان خود تجربه کرده، این هدیه‌ی بسیار ارزشمند را به آن‌ها تقدیم کنید.
منبع: ایسنا